Hoe zorg ik voor conflict in mijn scenario? De belangrijkste 5 valkuilen volgens regisseur Shariff Korver
“Zonder conflict heb je geen film,” stelt Shariff Korver, de regisseur van de reeds verschenen film Do Not Hesitate (2021). Voor deze blog vragen we scenarist/regisseur Korver over hoe je de kijker op het puntje van zijn stoel krijgt. Om je daarmee een handje te helpen, neemt Korver je langs de belangrijkste vijf valkuilen die hij bij veel beginnend scenarioschrijvers tegenkomt.
- De schrijver geeft het hoofdpersonage weinig diepgang
Een verhaal heeft, net als een gebouw, een goede fundering nodig. “Aan de basis van je verhaal staat je hoofdpersonage. Een valkuil is dat scenarioschrijvers hier niet genoeg aandacht aan besteden, terwijl je verhaal juist valt of staat bij dit hoofdpersonage!” zegt Korver. “Meestal identificeert de kijker zich met de drang van een hoofdpersonage die iets heel graag wil en iets moet overwinnen om dat te bereiken. Waarom? omdat wij in het echte leven ook vaak iets moeten overwinnen om te krijgen wat we willen.”
Wat een personage wil en waarmee het worstelt kan volgens Korver intern of extern zijn. “Intern gaat vaak over het onvermogen van een personage om iets te kunnen wat intrinsiek met haar of zijn persoonlijkheid te maken heeft. Extern heeft meestal te maken met iets bereiken wat buiten ons ligt, iets materieels overwinnen.”
Ongeacht of het probleem intern of extern is, ontstaat conflict dus in hoe moeilijk je het je personages maakt om het doel te bereiken. Een goede manier om dit te doen is volgens Korver door je personage een probleem of doel te geven waar hij niet tegen opgewassen is. “Dan ontstaat er vanzelf conflict. Vervolgens geef je je personage de mogelijkheid om te groeien, want zonder groei haalt diegene waarschijnlijk de eindstreep niet.”
- De schrijver houdt teveel van zijn/haar personages
“Dit is een hartstikke begrijpelijke valkuil.” zegt Korver. “Als je een scenario schrijft, ga je van je personages houden. Het worden vrienden van je, of zelfs geliefdes en familieleden. In eerste instantie is het een teken dat je goed bezig bent, want als jij je kan hechten aan je personages, kan de kijker dat ook.”
Het probleem dat hierbij optreedt is dat de schrijver, bewust of onbewust, zijn/haar personages niet echt pijn durft te doen. “Je gaat het ze gunnen dat ze het goed hebben. Dit verzwakt de graad van conflict en maakt je script in potentie saai. Neem dus afstand en durf je personages pijn te doen, hoe hartverscheurend je dat zelf ook vindt,” zegt Korver.
“Je verhaal valt of staat bij het hoofdpersonage!”
- Het scenario is niet dynamisch genoeg
Wanneer je te lang in één kleur blijft tekenen, wordt je scenario voorspelbaar en eentonig. Dit gebeurt bijvoorbeeld als je personage van de ene tegenslag in de andere rolt, zonder soms een overwinnen te boeken. Het liefst veroorzaakt je personage een kettingreactie waarin elke overwinning van een probleem een nieuw groter probleem veroorzaakt. Dan wordt de uitdaging elke keer groter, maar zo ook de mogelijke overwinning. Hoe dieper het dal, hoe zoeter immers de overwinning.
Tip: als schrijfoefening kun je de tegenslagen en de overwinningen van je personage extreem uitvergroten, soms tot aan het absurde toe. Op die manier breng je meer conflict aan in je scenario. Toch niet tevreden? Dan kun je later nog altijd op sommige plekken in je scenario je pieken en dalen indammen, maar heb je voor jezelf wel een conflictloze gedachtestroom doorbroken.
- Het hoofdpersonage wordt ondergedompeld in externe problemen
Een vierde valkuil voor scenarioschrijvers is volgens Korver dat ze hun hoofdpersonage onderdompelen met externe gebeurtenissen die het verhaal beïnvloeden: “Als er telkens van buitenaf iets gebeurt wat je personage beïnvloedt, maakt dit het karakter minder sterk.” Met het schrijven van externe gebeurtenissen ligt dan ook writer’s convenience op de loer, een gebeurtenis die het hoofdpersonage nét op het juiste moment redt of juist enorm in de problemen brengt. Bijvoorbeeld: het hoofdpersonage is op de vlucht voor een dinosaurus, maar er valt net op tijd een grote boom op de weg waardoor de dino geblokkeerd wordt en ergens anders op zoek moet gaan voor een lekker hapje.
“Vaak gebruikt een scenarioschrijver externe factoren wanneer diegene vastloopt, maar je kunt beter teruggaan naar de gelaagdheid van je hoofdpersonage. Dit betekent niet dat er geen externe factoren kunnen zijn die voor problemen zorgen, maar het liefst komen die factoren in werking als reactie op het karakter van je hoofdpersoon. De interne problemen van je personage bepalen dus hoe dit personage met externe problemen omgaat en externe problemen leggen de interne problemen van een personage bloot.”
- De spanning wordt alleen voor het effect opgebouwd
De anticlimax. Niets is zo frustrerend als een film met een opbouwende spanning om vervolgens op niets uit te komen. “Fake tension noemen we dat,” zegt Korver. “De spanning lijkt alleen voor het effect te zijn geweest als je deze opbouw niet inlost. Zoiets maakt je scenario inhoudsloos.”
Veel schrijvers hebben dit niet altijd door. Ben je een scenario aan het schrijven en weet je niet zeker of je dit wel of niet doet? “Laat dan altijd iemand anders jouw scenario lezen.”, zegt Korver. “Ik noem dat ‘meekijken via de ogen van een ander’. Iemand anders staat er helemaal blanco in en kan je op nieuwe inzichten laten komen. Zorg dat dit iemand is die je vertrouwt, maar ook kritisch tegen je durft te zijn.”
Meer weten? Korver gaat tijdens zijn workshop op 16 februari hier dieper op in en zal langs alle stappen gaan: van idee tot film! Go Short organiseert deze workshop scenarioschrijven samen met Gelders DOEK. Het vindt plaats in Focus in Arnhem en er is een netwerkmoment. Daarnaast wordt de film Do Not Hesitate vertoond en is er een Q&A met Korver. Inschrijven kan nog tot en met 9 februari 2022. Klik hier voor tickets en meer informatie.