De illustere wereld van scamfestivals ontmanteld door Cesar Majorana
De filmmakersdroom misbruiken om met een niet-bestaand festival flink te cashen: het gebeurt op grote schaal in de filmindustrie. Iedereen binnen de filmwereld weet ervan, maar er zijn er maar weinig die het aan de grote klok hangen.
Go Short niet. Tijdens workshops, zoals de Gelderland Film Meeting, behandelt Go Short dit onderwerp geregeld. Lange tijd stonden we eenzaam in de strijd tegen scamfestivals, maar gelukkig voelen we ons nu gesterkt door filmjournalist Cesar Majorana (VPRO). In zijn driedelige podcastserie van Op de vijfde rij, gemaakt in samenwerking met EYE Filmmuseum, ontmantelt hij de twijfelachtige festivals die ruggen maken over de ruggen van filmmakers. Als een ware Alberto Stegeman beet hij zich in het onderwerp en zocht hij het uit, waarmee hij dit probleem binnen de filmniche naar het grote publiek bracht. Wij spraken hem over zijn onderzoek.
Hoe kwam je deze filmfestivals op het spoor?
“Een aantal jaar geleden mocht ik voor de VPRO naar Cannes. Toen ik de uitnodiging kreeg en het opzocht op internet vond ik een ander filmfestival dat rond dezelfde tijd plaatsvond in Cannes. Ik wist in eerste instantie niet welke ik moest hebben. Ik bracht het ter sprake in een groepje filmmakers en zij vertelden mij dat het waarschijnlijk een ‘scamfestival’ zou moeten zijn geweest. Mijn eindredacteur wilde hier al langer iets mee doen voor de podcast – en zo geschiedde.”
Waar komen al deze filmfestivals ineens vandaan?
“De meeste komen van Filmfreeway. Dit is een platform waar honderden twijfelachtige filmfestivals worden aangemaakt. Filmmakers worden gevraagd honderden euro’s over te maken als inschrijfgeld en als ze winnen krijgen ze in feite een waardeloze prijs. Je ontvangt een a4’tje en een pdf-bestand met daarin een laurel die ze mogen gebruiken voor de distributie van hun film.”
“Het schrijnende is dat veel filmmakers hier geen weet van hebben. Ze wonen in Brooklyn, New York en sturen hun film in voor het Amsterdam International Film Festival. Als je zover verwijderd bent van de plek waar het filmfestival georganiseerd wordt, kan dit als een legitiem festival klinken. Het vindt alleen dus helemaal niet plaats. Het werk van de filmmakers wordt niet bekeken en compleet willekeurig wordt een van de ‘winnaars’ een prijs opgestuurd.”
“Het is een nare manier van zaken doen. Je maakt als festivalorganisator misbruik van de droom van een maker. Daarnaast staat hierdoor de reputatie van onze hele industrie op het spel. Het frustrerende hieraan is dat het al zo groot is: veel mensen binnen de filmwereld weten ervan, maar het maatschappelijk gesprek blijft vaak nog uit.”
Hoe kun je je als filmmaker beschermen? Wat zijn de red flags?
“Als een festival veel te veel prijzen uitdeelt moeten er al wat belletjes gaan rinkelen. Hetzelfde geldt voor een filmreel of een cliché symbool van dat land als logo – zoals een molen bij het Amsterdam International Film Festival. Ook teksten en recensies van ingezonden films die blijk geven van weinig filmkennis en veel spelfouten kunnen een aanwijzing zijn van een scamfestival.”
“Als je helemaal zeker wil zijn, kun je je beschermen door heel simpel de ambassade te bellen van dat land en te vragen of het festival wel echt plaatsvindt. De verre afstand is vaak een van de manieren waarop dit soort festivals kunnen blijven doen wat ze doen.”
Wat zou Filmfreeway moeten doen?
“Filmfreeway moet veel pro-actiever worden in het bestrijden van zwendels en oplichterij. Momenteel hebben ze te veel macht als platform. Ze hebben een monopolie in handen en geven die niet op, dus er zou eerlijkere concurrentie moeten komen op dit vlak – maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Ze zijn bovendien niet te benaderen. Dat heb ik al geprobeerd, maar dit liep op niets uit.”
Je vertelt in je podcast dat er ook filmmakers zijn die juist gebruikmaken van deze zwendels om zoveel mogelijk laurels op hun films te kunnen zetten, als een soort keurmerk voor kwaliteit. Wat zegt dit over de hele breedte van de filmindustrie?
“Dat de filmindustrie oververhit is. Door de stilstand van covid zijn een heleboel korte films gemaakt met weinig budget – die nu allemaal een publiek zoeken. Daarvan zijn er nu te veel en er wordt te veel gemaakt, waardoor veel filmfestivals niet zitten te wachten op je film. Dat klinkt heel hard en ik wil makers zeker niet ontmoedigen om een film te maken en op te sturen naar een filmfestival, maar dat is indirect de nalatenschap van de coronapandemie.”
“Iets anders opmerkelijks over de pandemie is de gigantische groei in het aantal nieuwe filmfestivals. Toen de coronacrisis uitbrak dacht ik eerst dat veel filmfestivals zouden verdwijnen of afgezegd zouden worden. Deze groei is achteraf te verklaren, want het bleken dus vooral dit soort twijfelachtige filmfestivals te zijn.”
Je hebt je podcast ingezonden voor het Amsterdam International Film Festival en misgegrepen. Heb je dit inmiddels kunnen verwerken?
“Hoewel ik inderdaad niet gewonnen heb, heb ik alsnog de nominatie ingelijst en aan de muur in mijn slaapkamer opgehangen. De echte prijs voor mij is dat mensen hebben geluisterd naar de podcast en dat het maatschappelijke gesprek wordt gevoerd.”
Go Short in deze kwestie
Go Short is op de hoogte van de twijfelachtige praktijken op Flimfreeway en is om deze reden niet te vinden op het platform. We zouden makers dan ook adviseren om Filmfreeway niet te gebruiken en je film direct naar het desbetreffende filmfestival in te zenden. Voor meer tips om je film geselecteerd te krijgen, lees ons artikel 7 tips to get your film selected for a festival waar onze programmeurs Jip & Mathieu je bijspijkeren over hoe meeste programmeurs in het algemeen de films selecteren voor hun festival(s).
Luister de podcast
Als je alles wil weten over Cesars avontuur, raden wij je aan om de podcastserie ‘…in de wereld van scamfestivals’ van Op de vijfde rij te volgen. Klik hieronder om de eerste aflevering te beluisteren.